Liubo
Liubo 六博 is een oud Chinees bordspel dat de voorloper is van Chinese Poker. Dit oude bordspel dat dateert uit de Zhou-dynastie (1046–256 v.Chr.). Het hoogtepunt bereikte het spel tijdens de Han-dynastie (206 v.Chr. – 220 n.Chr.) Er werd op grote schaal van genoten door mensen van alle sociale klassen, inclusief de elite.
Het spel vertoont overeenkomsten met verschillende spellen:
- Backgammon
- Senet
- Ludus Latrunculorum (Romeins bordspel)
- Ludo
- Chinees Dammen
Indeling Liubo Speelveld
De exacte regels van Liubo zijn in de loop van de tijd verloren gegaan. Maar archeologische vondsten, oude teksten en afbeeldingen geven toch aanwijzingen over hoe het spel waarschijnlijk gespeeld werd. Het bord is vierkant, typisch voor Chinese bordspellen. De meest voorkomende Liubo spellen zijn die met een groot kruis in vier kwadranten verdeeld. Er met een evenveel stukken voor iedere speler gespeeld. Bijvoorbeeld twaalf stukken (zes witte en zes zwarte) en dobbelstenen.
Kijk hier naar een artefact van het Met Museum dat is teruggevonden uit de Han periode en dus een duidelijk beeld zou moeten geven hoe het spel met speelveld zou hebben uitgezien.
Backgammon en Liubo
Bij zowel Liubo als Backgammon zijn bewegende stukken betrokken op basis van dobbelstenenworpen. Het doel van beide spellen is om stukken over het bord te verplaatsen en ze weg te dragen.
De bordindelingen en specifieke regels verschillen. Backgammon heeft een duidelijke verdubbelingskubus en een andere opstelling van stukken.
Hoewel er geen direct modern equivalent van Liubo bestaat, komt Backgammon misschien het dichtst in de buurt wat betreft gameplay-mechanismen met dobbelstenen en beweging van stukken over een bord. Als je geïnteresseerd bent in een spel met soortgelijke elementen als Liubo, dan is Backgammon een goed begin. Voor een eenvoudiger en algemeen bekend alternatief biedt Ludo een vereenvoudigde versie van de op dobbelstenen gebaseerde bewegingsmechanica die je in Liubo aantreft.
Liubo en Senet
Senet, een oud Egyptisch spel, omvat ook net als Liubo het verplaatsen van stukken op basis van dobbelstenen of stokworpen. Het doel is om alle stukken van het bord te verplaatsen.
Het bord van Senet heeft daarentegen een andere lay-out (een raster van 3×10) en duidelijke regels met betrekking tot verplaatsing en blokkeren.
Liubo en Ludus Latrunculorum
Ludus is wat betreft strategische bewegingen en het veroveren van stukken, vergelijkbaar met de veroveringsmechanismen in Liubo.
Het verschil is echter dat Ludus Latrunculorum meer lijkt op schaken of dammen in termen van strategische diepgang en bewegingsregels.
Ludo en Liubo
Bij Ludo worden stukken over een bord verplaatst op basis van dobbelsteenworpen. Het doel is om alle stukken naar een thuisgebied te verplaatsen. Dit lijkt op Liubo’s doel om stukken naar specifieke bordsecties te verplaatsen.
Ludo heeft een niettegenstaande een veel eenvoudiger lay-out en duidelijke regels vergeleken met de gespeculeerde complexiteit van Liubo.
Chinees Dammen en Liubo
Het verplaatsen van stukken over een bord met als doel specifieke posities in te nemen is vergelijkbaar met Liubo’s doel om stukken naar bepaalde gebieden te verplaatsen.
Maar bij Chinees Dammen moet je over stukken springen, en is de bordindeling een stervormig patroon. Dit verschilt behoorlijk van de indeling van Liubo.
Culturele betekenis
Het spel is vaak afgebeeld op grafmuurschilderingen die in de afgelopen jaren zijn teruggevonden. Met name in graftombes uit de verschillende dynastieën. In verschillende materialen werden Liubo spellen en speelstukken gemaakt om eeuwig gebruikt te kunnen worden. Deze uitgebreide gedetailleerde tijdlijn hierover werd gemaakt door Yasuji Shimizu gemaakt. Daarnaast wordt het spel ook vermeld in literaire teksten in de Han periode.
Keizer Wu van Han (Vereenvoudigd Chinees: 汉武帝; Traditioneel Chinees: 漢武帝; pinyin: hànwudì), persoonlijke naam Liu Che (劉徹), was de zevende keizer van de Han-dynastie in China, regerend vanaf 141 b.c.e .T. tot 87 b.c.e. G.T.
Deze keizer wordt het best herinnerd vanwege de enorme territoriale expansie die plaatsvond onder zijn bewind, evenals de sterke en gecentraliseerde confucianistische staat die hij organiseerde. Hij wordt in de Chinese geschiedenis genoemd als een van de grootste keizers.
Hij stond bekend om zijn liefde voor het spel, en in veel historische verslagen wordt vermeld dat hij Liubo speelde. Zijn regering wordt vaak in verband gebracht met het hoogtepunt van Liubo’s populariteit
Spellenkoffers Liubo
De binnenkant van de eerste Liubo spellenkoffers lijkt veel op de hedendaagse. Dit zien we in de onderstaande in lak uitvoering die nog steeds de te bewonderen is het Hunan Museum.
Spelregels Liubo
De vermoedelijke spelregels volgens Watame:
Twee spelers gebruiken 6 speelstukken, genaamd qi (棊). Totaal van 12 stukken in het spel. Ze zijn rechthoekig- gevormd en aan één uiteinde voorzien van illustraties van vogels. Er wordt aangenomen dat wanneer een stuk schoof op naar een “water” shui (水) positie, het stuk vervolgens rechtop werd gezet en gepromoveerd tot een sterker stuk genaamd een uil jiao (梟).
In beginsel is het de bedoeling de stukken te verplaatsen naar een zogenaamde plaats ‘Zhang’ (張). En vervolgens weer terug naar de oorspronkelijke plaats, met behulp van zes stokdobbelstenen of een achttienzijdige dobbelstenen. Er wordt aangenomen dat in sommige gevallen een 18-zijdige dobbelsteen werd gebruikt in plaats van de stokjes versies van het spel.
Liubo versus Chinese Poker
Hoewel Liubo en Chinese Poker fundamenteel verschillende spellen zijn, weerspiegelen ze allebei de Chinese culturele traditie van strategisch spelen en sociale interactie.
De overgang van oude bordspellen zoals Liubo naar moderne kaartspellen zoals Chinese Poker illustreert de evolutie van spelvoorkeuren en -praktijken in de Chinese geschiedenis.
Chinese Poker is een eigentijds spel dat niet alleen in China maar ook internationaal aan populariteit heeft gewonnen. Het wordt vaak gespeeld in casino’s.
De populariteit van Chinees poker weerspiegelt de blijvende Chinese traditie van gamen en sociaal spelen, waarbij moderne games worden verbonden met een lange geschiedenis van strategische en recreatieve activiteiten.
